সাধাৰণ বাক্যক বচন লৈ পৰিবৰ্তন Logical Proposition
অনুশীলনী Logical Proposition
(১) তলত কিছুমান বাক্যক বচনলৈ পৰিৱৰ্তন কৰি দেখুওৱা হ’ল ।
a)সকলো ৰাজহাঁহ বগা নহয় ।
O – কিছুমান ৰাজহাঁহ বগা নহয় ।
b) প্ৰত্যেক জন্তুৱেই মাংসভোজী নহয় ।
O- কিছুমান জন্তু নহয় মাংসভোজী ।
c) কোনো লিখকেই অজ্ঞানী নহয় ।
E- কোনো লিখক নহয় অজ্ঞানী ।
d) একমাত্ৰ ধাৰ্মিক সকলেই নম্ৰ ।
A- সকলো নম্ৰলোক হয় ধাৰ্মিক ।
e) মানুহৰ শিক্ষণ কেতিয়াও সম্পূৰ্ণ নহয় ।
E- কোনো মানুহৰ শিক্ষণ নহয় সম্পূৰ্ণ ।
f) সাধু লোকৰ বাহিৰে আন কোনো বিশ্বাসী নহয় ।
E- সাধুলোকৰ বাহিৰে আন কোনো নহয় বিশ্বাসী ।
g) কেৱল সৎ ব্যক্তিয়েই বিশ্বাসযোগ্য ।
A- সকলো বিশ্বাসযোগ্য ব্যক্তি হয় সৎ ।
h) কোনেনো নিজৰ জন্মস্থান ভাল নাপায় ?
A- সকলো লোক হয় এনে যি নিজৰ জন্মস্থান ভাল নাপায় ।
i) যি চিন্তা কৰিব পাৰে তেওঁৰেই অস্তিত্ব আছে ।
O- সকলো চিন্তা কৰিব পৰা ব্যক্তি হয় অস্তিত্বশীল ।
j ) কম মানুহেই শাৰীৰিক বাধাগ্ৰস্ত ।
O-কিছুমান মানুহ নহয় শাৰীৰিক বাধাগ্ৰস্ত ।
k) কেৱল প্ৰাপ্তবয়স্ক সকলেহে ভোটাধিকাৰৰ যোগ্য ।
A- সকলো ভোটাধিকাৰৰ যোগ্য লোক হয় প্ৰাপ্তবয়স্ক ।
(২) তলত দিয়া বাক্যবোৰ বচনলৈ ৰূপান্তৰ কৰা আৰু উপযুক্ত বচন চিহ্নৰে চিহ্নিত কৰা ।
(ক) জ্ঞানীসকলে সাধাৰণতে উদাৰ ।
উত্তৰঃ কিছুমান জ্ঞানী মানুহ হয় উদাৰ । (I)
(খ) বেছিভাগ ছাত্ৰই খেলা-ধূলাতে দক্ষ নহয় ।
উত্তৰঃ কিছুমান ছাত্ৰই নহয় এনে যি খেলা-ধূলাতে দক্ষ । (O)
(গ) কেৱল অশিক্ষিত সকলেই কুসংস্কাৰত বিশ্বাসী ।
উত্তৰঃ সকলো কুসংস্কাৰত বিশ্বাসীলোক হয় অশিক্ষিত । (A)
(ঘ) সকলো বিজ্ঞানী আমেৰিকান নহয় ।
উত্তৰঃ কিছুমান বিজ্ঞানী নহয় আমেৰিকান । (O)
(ঙ) দয়া এটা মহৎ গুণ ।
উত্তৰঃ দয়া হয় এটা মহৎ গুণ । (A)
(চ) প্ৰত্যেক ৰোগেই দুৰাৰোগ্য নহয় ।
উত্তৰঃ কিছুমান ৰোগ নহয় এনে যিবোৰ দুৰাৰোগ্য । (O)
(ছ) শিক্ষকসকল প্ৰায়েই উদাৰ হয় ।
উত্তৰঃ কিছুমান শিক্ষক হয় উদাৰ । (I)
(জ) অসৎ লোকক বেয়া নাপায় কোনে ?
উত্তৰঃ সকলো অসৎলোক হয় এনে যাক লোকে বেয়া পায় । (A)
(ঝ) কম মানুহেই বিবেকবান ।
উত্তৰঃ কিছুমান মানুহ নহয় এনে যি সকলে বিকেকবান । (O)
(ঞ) পণ্ডিতসকল সদায় নমস্য ।
উত্তৰঃ সকলো পণ্ডিত হয় নমস্য । (A)
(ট) সকলো ছাত্ৰ সমানে দক্ষ নহয় ।
উত্তৰঃ সকলো ছাত্ৰ নহয় সমানে দক্ষ । (O)
(ঠ) কেৱল পুৰুষসকলহে মছজিদত সোমাব পাৰে ।
উত্তৰঃ সকলো মছজিদত সোমাব পৰা লোক হয় পুৰুষ ।(A)
(ড) মানুহ মাত্ৰেই বুদ্ধি-বৃত্তি সম্পন্ন জীৱ ।
উত্তৰঃ সকলো বুদ্ধি-বৃত্তি সম্পন্ন জীৱ হয় মানুহ । (A)
(ঢ) এভাৰেষ্ট পৃথিৱীৰ সৰ্বোচ্চ শৃংগ ।
উত্তৰঃ এভাৰেষ্ট হয় পৃথিৱীৰ সৰ্বোচ্চ শৃংগ । (A)
(ণ) প্ৰায় সকলো ভাৰতীয় ধৰ্মভীৰু ।
উত্তৰঃ কিছুমান ভাৰতীয় হয় ধৰ্মভীৰু । (I)
(ত) ত্ৰিভূজ কেতিয়াও বৰ্গক্ষেত্ৰ হ’ব নোৱাৰে ।
উত্তৰঃ কোনো ত্ৰিভূজ নহয় এনে যি বৰ্গক্ষেত্ৰ হ’ব পাৰে । (E)
(থ) জাতিভেদ প্ৰথাই কেতিয়াও ঐক্য আনে ।
উত্তৰঃ জাতিভেদ প্ৰথা নহয় এনে যি ঐক্য আনে । (E)
(দ) জ্ঞানী ব্যক্তি মাত্ৰেই শান্তিপ্ৰিয় ।
উত্তৰঃ সকলো শান্তিপ্ৰিয় ব্যক্তি হয় জ্ঞানী । (A)
(৩) খালি ঠাই পূৰণ কৰা : Logical Proposition
(ক) এটা বচনত অংশসমূহ ———- থাকে ।
উত্তৰঃ স্পষ্টৰূপত ।
(খ) সৰলীকৰণত তৰ্কবিজ্ঞানসন্মত বচনবোৰ ——– ৰূপলৈ নিয়া হয় ।
উত্তৰঃ স্পষ্ট ।
(গ) বচনৰ সৰলীকৰণত বাক্য আৰু পৰিৱৰ্তিত বচনৰ ——— সলনি নহয় ।
উত্তৰঃ অৰ্থৰ ।
(ঘ) বচনৰ ক্ষেত্ৰত নঞৰ্থক চিনটো সদায় ———- ৰ লগত লিখা হয় ।
উত্তৰঃ সংযোজক ।
(ঙ ) বচনৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰথমেই ব্যৱহাৰ শব্দটো হ’ল ——— ।
উত্তৰঃ উদ্দেশ্য ।
(চ) ———- উদ্দেশ্য আৰু বিধেয়ৰ মাজত থাকে ।
উত্তৰঃ সংযোজক ।
(ছ) সকলো, প্ৰত্যেক আদি শব্দৰে আৰম্ভ হোৱা নঞৰ্থক বাক্যবোৰক ———– বচনলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয় ।
উত্তৰঃ বিশেষ নঞৰ্থক ।
(জ) ‘কেৱল’ শব্দৰে আৰম্ভ হোৱা বাক্যবোৰক ———- বচনলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয় ।
উত্তৰঃ সামান্য ।
(ঝ) ‘ৰামেই’ শব্দটো থকা বাক্যবোৰক সদায় ———- বচনলৈ নিয়া হয় ।
উত্তৰঃ বিশেষ ।
(৪) চমু উত্তৰ দিয়া –
ক) বাক্যৰ সৰলীকৰণ কাক বোলে ? উদাহৰণসহ লিখা ।
উত্তৰঃ তৰ্কবিজ্ঞানত আলোচনা কৰিবলগীয়া বাক্যবোৰক A, E, I, O এই চাৰিপ্ৰকাৰৰ বচনৰ যিকোনো এটালৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ নামেই হ’ল বাক্যৰ সৰলীকৰণ । যেনে –
প্ৰত্যেক মানুহ হয় মৰণশীল ।
= সকলো মানুহ হয় মৰণশীল । (A)
তেওঁ অন্ধবিশ্বাসী নহয় ।
= তেওঁ নহয় অন্ধবিশ্বাসী । (E)
খ) বাক্য সৰলীকৰণ কৰাৰ পিছত বচনৰ কেইটা আৰু কি কি ৰূপ পোৱা যায় ?
উত্তৰঃ বাক্য সৰলীকৰণ কৰাৰ পিছত বচনৰ চাৰিটা ৰূপ পোৱা যায় । যেনে ―
সামান্য সদৰ্থক (A) বচন ।
সামান্য নঞৰ্থক (E) বচন ।
বিশেষ সদৰ্থক (I) বচন ।
বিশেষ নঞৰ্থক (O) বচন ।
গ) সার্বিক পৰিমাণক যুক্ত নঞৰ্থক বাক্যবোৰ কি বচনলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয় । উদাহৰণসহ লিখা ।
উত্তৰঃ সার্বিক পৰিমাণ যুক্ত নঞৰ্থক বাক্যবোৰ বিশেষ নঞৰ্থক অৰ্থাৎ ‘O’ বচনত ৰূপান্তৰিত কৰিব লাগে । যেনে সকলো চকচকীয়া বস্তু সোণ নহয় =কিছুমান চকচকীয়া বস্তু সোণ নহয় । (O)
ঘ) কমেই, কাঁচিৎহে আদি শব্দযুক্ত বাক্যবোৰক কিয় নঞৰ্থক ৰূপ দিয়া হয় ?
উত্তৰঃ কমেই, কাঁচিৎহে আদি শব্দযুক্ত বাক্যবোৰক নঞৰ্থক বুলি ধৰা হয় । সেই বাবে এনেবোৰ শব্দযুক্ত বাক্যবোৰক নঞৰ্থক ৰূপ দিয়া হয় । যেনে ― কমেই মানুহ অন্ধবিশ্বাস মুক্ত । = কিছুমান মানুহ নহয় অন্ধবিশ্বাস মুক্ত । (O)
(ঙ) সকলো প্ৰকাৰৰ বাক্যক বচনলৈ নিওতে পালন কৰিবলগীয়া তিনিটা সাধাৰণ নিয়ম লিখা ।
উত্তৰঃ সকলো প্ৰকাৰৰ বাক্যত বচনলৈ নিওতে পালন কৰিবলগীয়া তিনিটা সাধাৰণ নিয়মসমূহ হ’ল ―
১.যিবিলাক সদৰ্থক বচনত ‘সকলো’, ‘সমস্ত’, ‘প্ৰত্যেক’ আদি শব্দ থাকে সেইবিলাকক সামান্য, সদৰ্থক বচনত (A) ৰূপান্তৰিত কৰিব লাগে ।
২.যিবিলাক নঞৰ্থক বচনত ‘সকলো’, ‘সমস্ত’, ‘প্ৰত্যেক’ আদি শব্দ থাকে সেইবিলাকক বিশেষ নঞৰ্থক (O) বচনত ৰূপান্তৰিত কৰিব লাগে ।
৩.যিবিলাক সদৰ্থক বচনত ‘কিছুমান’, ‘কিছু সংখ্যক’, ‘কেইটামান’ আদি শব্দ থাকে সেইবিলাকক বিশেষ সদৰ্থক (I) বচনলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব লাগে ।
(চ) প্ৰশ্ন:- উদ্দেশ্য নিৰ্দিষ্ট বিশিষ্ট পদযুক্ত বাক্যবোৰক কি বচনলৈ পৰিৱৰ্তন কৰিব লাগে ? সদৰ্থক আৰু নঞৰ্থক দুয়োটা ৰূপৰ উদাহৰণ লিখা ।
উত্তৰঃ বিশিষ্ট বচনৰ ক্ষেত্ৰত যদি উদ্দেশ্যটো নিৰ্দিষ্ট বিশিষ্ট পদ হয় আৰু বাক্যটো সদৰ্থক যেনে ―
মাজুলী পৃথিৱীৰ সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ ।
= মাজুলী হয় পৃথিৱীৰ সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ । (A)
শংকৰদেৱ ৰাজনীতিবিদ নহয় ।
= শংকৰদেৱ নহয় ৰাজনীতিবিদ । (E) Logical Proposition
https://study.com/academy/exam/topic/introduction-to-philosophy-logic.html